Nhưng tôn giáo không bao giờ tách biệt: ít nhất những tổ chức tôn giáo đều liên quan đến cả cộng đồng. Trong thâm tâm tôi nghĩ câu trả lời hồi năm 1996 vẫn hay hơn. Và đó cũng là nội dung công kích chính của phe bảo thủ vào tòa án liên bang.
Mẹ tôi khinh ghét mọi biểu hiện của sự độc ác, thiếu suy nghĩ và lạm dụng sức mạnh, bất kể chúng biểu hiện qua định kiến màu da, trẻ con bắt nạt nhau ở trường hay công nhân bị trả lương quá thấp. Đó là giá trị của tính tự lực, tự phát triển, chấp nhận rủi ro. Tôi biết rằng tất cả những điều đó là một phần tài sản của riêng tôi khiến tôi khác đám bạn, vì mẹ con tôi là công dân Mỹ, được hưởng lợi từ sức mạnh của nước Mỹ, được an toàn dưới sự bảo vệ của nước Mỹ.
Theo nghĩa này, dù chúng ta theo quan điểm chính trị nào thì chúng ta cũng đều tán thành những điều mà những người lập quốc đã viết ra. Vấn đề không chỉ là bạn nghĩ thế nào về quyền đình công hay thuế thu nhập doanh nghiệp mà còn là quan điểm của bạn về tình dục, ma túy và nhạc Rock 'n' roll, lễ Mi-xa (Mass) của người Latin và tiêu chuẩn của nền văn hóa phương Tây là gì. Hơn thế, người đó hẳn sẽ nhận thấy phẩm chất lạc quan riêng biệt của người Mỹ luôn thể hiện trong mọi hoàn cảnh - họ không hề hoài nghi, yếm thế cho dù có nguy hiểm.
Tôi tìm thấy Michelle và đến ngồi cạnh nàng trên bãi cỏ, còn Sasha ngồi lên lòng tôi. Trước ngày sinh nhật của Sasha vào tháng Sáu tôi, nàng giao cho tôi mua hai mươi quả bóng bay, pizza, pho mát đủ cho hai mươi đứa trẻ sẽ đến dự tiệc và đá lạnh. Lúc đó tôi vừa tốt nghiệp đại học và đang hoạt động cộng đồng gần cơ sở Harlem của Đại học New York.
Hàng dòng vốn chạy khắp thế giới để tìm nơi có lợi nhuận cao nhất, với hàng nghìn tỷ dollar vượt qua các biên giới chỉ với vài lần bấm phím. Không chỉ là nỗi sợ thất bại - mặc dù chỉ riêng điều này đã đủ tồi tệ rồi - mà còn là nỗi sợ về sự ê chề, bẽ bàng nữa. Nhưng khi quỳ dưới cây thánh giá ở khu Nam Chicago, tôi cảm thấy tinh thần của Chúa đang vẫy gọi tôi.
Anh ta đưa tôi một cuốn sách mỏng. Cũng như mọi người dân nhập cư khác, họ hòa nhập vào nền văn hóa ở đây, tuy nhiên cũng như người Mỹ gốc Phi, họ khó tiến lên vị trí xã hội cao hơn do bị thái độ thiên vị chủng tộc cản trở. Theo ủy ban quốc gia về chính sách năng lượng, nếu không thay đổi chính sách năng lượng, nhu cầu dầu của Mỹ sẽ tăng 40% trong hai mươi năm tới.
Anh có khó chịu về chuyện này không? Thông điệp cho một cử tri bình thường lần này sẽ là gì?". "Bảo họ chúng ta vẫn sẽ vào bằng cửa trước". Nhưng chúng ta không nên tránh đưa ra những nhận xét hay đòi hỏi đó - hay bác bỏ mọi lời viện dẫn đến truyền thống tín ngưỡng tốt đẹp của chúng ta - chỉ để tránh làm mất lòng người khác.
Phần lớn người Mỹ không biết Indonesia nằm ở đâu trên bản đồ. Với tuyên bố kỷ nguyên chính phủ quy mô lớn đã qua, Clinton đưa những cải cách phúc lợi vào luật, thúc đẩy cắt giảm thuế cho tầng lớp trung lưu và người nghèo, và nỗ lực giảm nạn quan liêu. Bạn tôi, từng là nhà kinh doanh trái phiếu xuất sắc nhất của Merrill Lynch[222] chi nhánh Chicago, khi quyết định thành lập ngân hàng đầu tư riêng thì mục tiêu của anh không chỉ là đưa ngân hàng này thành công ty hàng đầu trong cộng đồng người da đen mà còn trong toàn bộ giới doanh nghiệp.
Có lần trong chiến dịch vận động, ông đã tiết lộ cho một phóng viên công thức toán ông dựng nên để giành thắng lợi, một công thức bắt đầu thế này: Nói đơn giản là họ có mục đích cá nhân. Họ hỏi đi hỏi lại tôi rằng: Tại sao báo chí Mỹ chỉ đưa tin về những vụ ném bom ra giết ngườ ? Họ khẳng định ở đây đã có nhiều tiến bộ - và tôi cần cho người dân ở nhà biết công việc của họ hoàn toàn không vô ích.
Cuối cùng để có sự hòa hợp giữa tín ngưỡng và nền dân chủ đa nguyên cần phải có thái độ công tâm, cân bằng. Tuy nhiên, đôi khi chúng ta vẫn phải hành động, như thể chúng ta hoàn toàn chắc chắn rằng về niềm tin đó, và chỉ có Thượng đế mới bảo vệ chúng ta khỏi mắc sai lầm. Ví dụ: phần lớn mọi người đồng ý rằng cả chương trinh phúc án liên bang lẫn các đạo luật thuế đều không nên áp dụng chế tài phạt đối với những gia đình có kết hôn; những cải cách phúc lợi có hiệu lực dưới thời Clinton cũng như những nội dung của kế hoạch cắt giảm thuế của Bush dẫn tới giảm các chế tài đó được cả hai dạng ủng hộ mạnh mẽ.